اشاره: در این مقاله که ابتدا در وبلاگ نقطه نظر مجله متروپلیس با عنوان«
مشکل واقعی شهرک های متروک در چین» منتشر شد، نویسنده آن ،«پیتر کالتروف»، به توضیح مشکلات این شهرها و پیش بینی آینده شوم آنها می پردازد و بیان می دارد که چگونه یک برنامه ریزی عاقلانه برای شهر جدید چنگونگ، می تواند آن را به منطقه ای پایدار تبدیل نماید.
ما تمامی گزارش ها در ارتباط با توسعه شهرک های متروک در چین را که هکتارها آپارتمان های مرتفع و فروشگاه های بزرگ خالی را نشان می دهد،مطالعه کرده ایم. این شهرک های بلا استفاده به ویژه در کشوری که برنامه دارد در ۲۰ سال آینده، ۲۵۰ میلیون نفر را از حومه شهر به داخل شهرها انتقال دهد، عجیب به نظر می رسد. اما این تقاضای انبوه و بی سابقه، به چند دلیل که تنها مختص کشور چین است، با مشکل مواجه شده است. انگیزه های مالی نادرست برای توسعه شهرها همراه با برنامه ریزی ضعیف خدمات، امکانات اولیه و اشتغال، دلیل اغلب این مشکلات است. علاوه بر آن طبقه متوسط در حال ظهور چین به راحتی (شاید هم زیادی راحت)، در حال سرمایه گذاری در املاک است، در نتیجه اکثر مردم اقدام به خرید خانه هایی در محله های نا تمام کرده، اما در آنها زندگی نمی کنند و در انتظار افزایش قیمتها هستند و یا فکر می کنند روزی در آنها زندگی خواهند کرد. نتیجه این وضعیت، یک رشته ساخت و سازهای وسیع خالی است که به جای آنکه به خانه ها و محله های واقعی تبدیل گردد، تنها به صورت ثروتی انباشته باقی می ماند. در حال حاضر ساخت و سازها موجب نگرانی است، لیکن مشکلات واقعی زمانی سر بر می آورند که این ساختمان ها پر شوند.
با آنکه جمع آوری اطلاعات در خصوص مناطقی که بتوان طرح های شهری مناسبی در آنها پیاده نمود، مشکل به نظر می رسد، اما نمونه های زیادی برای بررسی وجود دارد؛ به عنوان مثال شهر جدید «چنگونگ»، خارج از شهر کانمینگ و طراحی شده برای جمعیتی ۱٫۵ میلیون نفری، از این نقاط است. است؛ این شهر جدید با داشتن دانشگاه رو به رشد یانان و ۱۷۰٫۰۰۰هزار دانشجو، یک مرکز دولتی و نیز یک شهرک صنعتی با انرژی های نو، از این دست نمونه ها به شمار می رود.
از دیگر ویژگی های این شهر، می توان به ایستگاه راه آهن تندرو و دو خط متروی در دست احداث اشاره نمود که که به مرکز تاریخی شهر متصل می گردند.
این شهرک با رشد دائمی ۶ درصدی رو به رو بوده و به نظر می رسد که اقدامات فراوانی در راستای رشد و گسترش آن می توان انجام داد، اما حتی در اینجا نیز با ساختمان های خالی زیادی رو به رو هستیم. دلیل این امر چیست؟ در درجه اول سیاست مالیاتی چین است. در اینجا هیچگونه مالیات بر اموال محلی وجود ندارد، در نتیجه شهرها قسمت اعظم درآمد خود را از توسعه زمین به دست می آورند و انگیزه آنها اجاره دادن قسمت های وسیعی از زمین است(فروش زمین در چین، غیر قانونی است)، حتی اگر بازار و خدمات لازم هنوز شکل نگرفته باشد. زیست پذیری بلند مدت این شهرک ها بدون یک سیستم مالیات بر اموال مناسب، به اولویتی درجه دو تبدیل می شود. به علاوه یک کارگر متوسط چینی با پس انداز بالایی که دارد، نیاز به گزینه هایی هم برای سرمایه گذاری آن دارد، اما به دلیل فقدان یک بازار بورس مشخص، اکثر کارگران ترجیح می دهند در صورت امکان چه به عنوان سرمایه چه سرپناهی در آینده برای فرزندان خود، صاحب ملک شوند. آنها اغلب با پول نقد و بدون قسط و یا مالیات بر اموال، اقدام به خرید می نمایند و بدین ترتیب نگاه داشتن ساختمان های خالی، کار آسانی است.
گذشته از این انگیزه های مالی برای خرید خانه ، عبور و مرور در چنگونگ هنوز کامل نشده است و بسیاری از مدارس و خدمات این شهرک نیز هنوز در راهند. در نتیجه بسیاری از مردم دست به خرید آپارتمان می زنند، اما تا زمانی که این محله جدید کامل شود و یا فرزندانشان ازدواج کنند، در همان خانه های قدیمی خود باقی می مانند. اما خوشبختانه این سیاست های مالی، سرمایه گذاری و توسعه ای، به راحتی قابل اصلاح اند و دولت مرکزی نیز در حال بررسی سیاست های جدید مالیاتی در راستای محدود کردن احتکار مسکن دوم و برنامه ریزی استراتژیک تری برای زیر ساخت ها می باشد.
شاید مهمتر از این بی نظمی های بازار و سیاست های معیوب، زیست پذیری بلندمدت و سلامت شهرک های جدید باشد. اغلب پیشرفت ها در چین، به شکل بلوک های عظیم همراه با برج هایی در محله هایی به سبک پارک هستند. در یک چهارم مایلی یک تقاطع و یا در هشت لاینی آمد و شد اتوموبیل ها، پیاده روی و دوچرخه سواری دشوار و خطرناک است، در نتیجه رانندگی بسیار افزایش پیدا کرده که این موضوع باعث ترافیک بیشتر،آلودگی هوا، انتشار دی اکسید کربن و هزینه های بیشتر برای افراد می گردد. مطالعه ای در شهر جینان، حاکی از ۴ برابر شدن سفر با اتوموبیل در مناطقی با برج های جدید تر است.
علاوه بر مشکلات رو به رشد اقتصادی و محیطی ، این ساخت و سازها- که برخی از آنها بیش از ۵۰۰۰ محل مسکونی را در بر می گیرد- می تواند موجب انحلال سریع اجتماعی نیز بشود. تجربه ای که در غرب اتفاق افتاد نشان داد که این الگوی شهری منجر به رانده شدن افراد به مناطقی فاقد هویت، امنیت( سرمایه اجتماعی)، محله و مقیاس انسانی می گردد. ما نسلی از اینگونه خانه سازی های اجتماعی را از بین بردیم و من معتقد هستم که چین هم سرانجام به همین جا خواهد رسید.
خوشبختانه چنگونگ در حال آزمایش مدل جدیدی از برنامه ریزی شهری است. موسسه ما با کمک دولت ملی و برنامه ریزی مرکز حمل و نقل پایدار چین، در حال طراحی مجدد ۲۵۰۰ هکتار از حوزه مرکزی شهر جدید چنگونگ می باشد. بلوک های بزرگ تا حد بلوک های حیاط های قدیمی با مقیاس انسانی فرو آورده شده اند. خیابان ها کوچک تر و پر رفت و آمد تر شده، بسیاری از آنها خالی از اتوموبیل و یا برخی مختص عبور و مرور ساخته شده اند. پارک ها نیز کوچکترند اما با خانه هایی که مشرف به هر کدام از این پارک ها ساخته شده اند، نزدیکتر و امن تر شده اند.
ساختمان هایی با چند کاربری و مغازه ها و کافه هایی در کنار پیاده روها ، آن زندگی و خیابانها که زمانی نشانی از جامعه چینی قدیمی تر بود را دوباره احیا می کند و نهایتا هماهنگی محل اشتغال و مسکن و حذف حاشیه نشینی که از بین رفتن حومه های شهری در سراسر دنیا را به همراه داشته است، می گردد.این الگوی جدید که مقامات دولتی در حال بررسی نتایج و الزامات سیاسی آن هستند، در مرحله آزمایشی خود به سر می برد. اما دلایل زیادی برای اصلاح انگیزه هایی که موجب آشفتگی بازار چین می گردد، وجود دارد. طراحی شهری مناسب علاوه بر ایجاد انگیزه های اقتصادی درست، می تواند تاثیر فراوانی بر زیست پذیری بلند مدت اجتماعی، اقتصادی و محیطی مراکز شهری که بیشترین و سریع ترین نوع رشد در تاریخ بشری را دارند، گذارد. باید امیدوار باشیم که چین سرانجام متوجه این موضوع خواهد شد.
