■ مصائب زن رئیس جمهور بخش عمومی

همسر رئیس جمهور بودن در کشورهای مختلف جهان اگرچه از نظر سیاسی جایگاه رسمی محسوب نمی شود اما به دلیل قرار گرفتن این زنان در کنار همسران شان که در راس حکومت قرار دارند، خود به خود در جایگاهی غیررسمی قرار می گیرند که انجام فعالیت های سیاسی و اجتماعی در این مقام اجتناب ناپذیر است. این فعالیت ها گاه دارای تاثیری خاص بر روند تحولات ملی و گاه بین المللی می شود که حتی موقعیت و فعالیت روسای جمهوری را تحت الشعاع خود قرار می دهد. عنوان بانوی اول در هر کشور صاحبان خود را دارای شعاع تاثیر گذاری بیشتری می کند که به همان نسبت نیز نگاه های ریزبینانه تری را نسبت به شخصیت و حتی زندگی شخصی آنان متمرکز می کند. طی گزارشی نگاهی داریم به هفت برش از زندگی هفت بانوی اول

گفتن چیزی تازه در مورد بانوی اول ایالات متحده دشوار است. میشل اوباما از همان روزی که نخستین رئیس جمهوری رنگین پوست، پا به کاخ سفید گذاشت در مرکز توجه رسانه ها قرار گرفته است. به همان اندازه که آمریکایی ها در زمان ریاست جمهوری جورج بوش بابت هر گفت وگوی رئیس جمهورشان با رسانه ها نگران به بار آمدن خرابی بودند، از زمان به روی کار آمدن باراک اوباما، هر زمان که رئیس جمهوری کشورشان قرار است سخنرانی کند یا به سفر برود، نفسی از سر آسودگی می کشند. یکی از مهم ترین نقاط قوت اوباما البته همراهی بانوی اولی است که هنوز از گرد راه نرسیده، موفق شده است از سوی بسیاری از آمریکایی ها عنوان «بانوی اول قلب ها» را بگیرد

نخستین سفر اروپایی اوباما تیترهای مثبت بسیاری را در ستایش از میشل اوباما به همراه داشت. روزنامه لس آنجلس تایمز «فتح اروپا توسط میشل» را تیتر زد و واشنگتن پست از ظهور یک «ژاکلین کندی» دیگر نوشت. نکته قوت میشل اوباما این است که هرگز در سایه همسرش قرار نگرفته است. این دانش آموخته دانشگاه پرینستون و دارای دکترای حقوق از دانشگاه هاروارد تلاش می کند الگویی تازه را وارد فرهنگ سیاسی کشورش کند. آخرین خبر در مورد میشل اینکه او قصد دارد لباسی را که با آن به همراه باراک در مراسم ادای سوگند ریاست جمهوری شرکت کرد به موزه هدیه کند

دیمیتری مدودوف سال ها در سایه رئیس خود ولادیمیر پوتین بوده و به واسطه نفوذ او بوده که به صندلی ریاست جمهوری پهناورترین کشور جهان رسیده است. بسیاری اکنون نیز پوتین را فرمانروای حقیقی روسیه می دانند و باور دارند که مدودوف حتی در مقام ریاست جمهوری در سایه قرار دارد. اگر این گفته به تمامی در مورد خود مدودوف درست نباشد تا حدودی در مورد «سوتلانا مدودا» صدق می کند. همسر مدودوف برخلاف اغلب همتایان اروپایی اش زنی است تقریباً بدون حاشیه و برکنار از جنجال های سیاسی. زنی در سایه روشن های کرملین

همه آن چیزی که در مورد بانوی اول روسیه در رسانه ها یافت می شود، چند عکس یادگاری هنگام شرکت در مراسم تشریفاتی است و چند خبر کوتاه در مورد فعالیت های هنری و بشردوستانه که ظاهراً مسوولان روابط عمومی کاخ کرملین برای خالی نماندن عریضه و پرکردن ویترین تدارک دیده اند. سوتلانا تنها یک فرزند دارد و به نظر می رسد ارتودوکسی معتقد باشد. از ظاهر قضایا چنین برمی آید که زندگی در کنار رئیس جمهوری روسیه برای او چندان بد نباشد؛ مدودوف در یکی از معدود اظهارنظرهایش در مورد زندگی خصوصی خود گفته است: «من در نوجوانی عاشق سوتلانا شدم

اولی، دومی، یا سومی؟ در آفریقای جنوبی مساله این است. البته اگر کسی «جاکوب زوما» را متوقف نکند احتمالاً تا سال آینده وضع از این هم خراب تر خواهد شد. جانشین 67 ساله نلسون ماندلا، 5 بار ازدواج کرده و 19 فرزند دارد، البته فعلاً. «کاتمانتشو» یکی از همسران او در سال 2000 پس از آنکه «24 سال زندگی مشترک با زوما را جهنم خواند» خودکشی کرد و «کوسازانا دلامینی» دیگر همسر این رئیس جمهور در سال 1998 طلاق گرفت. این در حالی است که اخبار منتشر شده حاکی از این است که آقای رئیس جمهور قصد دارد یک بار دیگر تجدید فراش کند. ششمین همسر زوما، «گلوریا بونگی» نام دارد و گفته می شود هدایایی از سوی رئیس جمهور به خانواده او به عنوان بخشی از مراسم سنتی ازدواج در آفریقای جنوبی اهدا شده است

در آفریقای جنوبی شایع است که زوما از این زن یک پسر نیز دارد. جاکوب زوما، متعلق به قوم «زولو» است که در آن چند همسری مجاز شمرده می شود. البته بر اساس سنت های این قوم، فقط زن نخست از لحاظ قانونی به رسمیت شناخته می شود و او معمولاً از زنان دیگر قدرت و اختیارات بیشتری دارد. زن اول همچنین به طور سنتی مسوولیت در کنار هم نگه داشتن خانواده را بر عهده دارد. احتمالاً به همین دلیل بود که در روز ادای سوگند ریاست جمهوری زوما، هر سه زن و هر 19 فرزند و همه اقوام و آشنایان او از سرتاسر کشور شرکت داشتند اما این «سزاکله خومالو» اولین همسر زوما بود که در کنارش نشست و با او رقص آفریقایی کرد. اما زوما با تمام این حاشیه ها در آفریقای جنوبی بسیار محبوب است

کارلا برونی در مقام همسر رئیس جمهوری فرانسه ویژگی های مانکنی خود را نیز حفظ کرده است. او در روزهای نخست ازدواج جنجالی با نیکلا سارکوزی تلاش می کرد چهره یک زن علاقه مند به خانواده و بیزار از حاشیه ها را از خود در رسانه ایجاد کند. سومین همسر سارکوزی در نخستین مصاحبه پس از ازدواج خود گفته بود: «من ایتالیایی تبار هستم و جدایی و طلاق را به هیچ وجه دوست ندارم... بنابراین همسر رسمی او تا زمان مرگم خواهم بود

این البته همه ماجرا نبود. گذشته کارلا برونی به عنوان یک مانکن همیشه دستمایه مناسبی برای رسانه های عامه پسند به شمار رفته که با کمک آن توانسته اند عطش سیری ناپذیر مخاطبان خود را برای سرک کشیدن به زندگی خصوصی افراد مشهور سیراب کنند.انتشار و حراج عکس های قدیمی و نامتعارف او یکی از این نمونه ها بود. واکنش نیکلا سارکوزی به انتشار این عکس ها هم در نوع خود منحصر به فرد بود. کاخ الیزه در اظهارنظری رسمی به نقل از رئیس جمهوری فرانسه اعلام کرد: «او (سارکوزی) مشکلی با این قضیه ندارد و معتقد است عکس های جالبی از همسرش منتشر شده است،»با این همه، برونی خود با پافشاری بر استفاده از پوشش نامتعارف در ضیافت های رسمی، نقش بسزایی در ادامه پیدا کردن جنجال های رسانه ای داشته است

«ورونیکا لاریو» طلاق می خواهد. این را دیگر تمام اروپا و جهان می دانند اما تا اطلاع ثانوی و طی شدن مراحل قانونی او همچنان همسر رسمی «سیلویو برلوسکونی» و بانوی اول ایتالیا است. چه عنوان ناخوشایندی، زندگی کردن با پیرمردی 72 ساله که سالی چند بار چهره اش را به تیغ عمل جراحان زیبایی می سپارد و به حضور در میهمانی های شبانه با دختران جوان معتاد است واقعاً کار دشواری است حتی اگر این مرد ثروتمندترین و بانفوذ ترین فرد ایتالیا باشد. و این تازه همه ماجرا نیست. برلوسکونی تنها نخست وزیر جهان است که یکی از وزرای کابینه اش مانکن بوده و زیبایی یکی از معیارهای لیست انتخاباتی اش است

برلوسکونی البته قضیه را اینگونه توجیه می کند که هدف حزب او تنها این است که با حضور «نامزدهای زن متمدن و بافرهنگ» سیاست را کمی تغییر دهد؛ توجیهی که کمتر کسی را قانع کرده است. ورونیکا لاریو و سیلویو برلوسکونی در سال 1980 با یکدیگر آشنا شدند و 10 سال بعد ازدواج کردند. لاریو همسر دوم برلوسکونی است که حدود 20سال نیز از او جوان تر است. او تا پیش از آشنایی با برلوسکونی هنرپیشه تلویزیون بود. همسر برلوسکونی در مورد دشواری هایی که رفتارهای نامتعارف همسرش برای او ایجاد کرده به رسانه ها گفته است: «من و فرزندانم از این زدوبندهایی که تنها در خدمت سرگرم کردن فرمانروا هستند، حمایت نمی کنیم. ما تحمل می کنیم

زندگی در خانه شماره 10 خیابان «داونینگ» لندن کار ساده ای نیست. شری بلر مستاجر قبلی این خانه هنگام ترک آنجا به خبرنگاران گفته بود: «دلم برای شما تنگ نمی شود.» او حق داشت. رسانه ها به خصوصی ترین زوایای زندگی نخست وزیر بریتانیا سرک می کشند و ایراد می گیرند. انگار دیوارهای خانه شماره 10 را از شیشه ساخته اند،اما از روزی که سارا همسر گوردون براون و بانوی اول کنونی پا به خانه شماره 10 گذاشت داستان تازه ای شروع شد. سارا که تا پیش از ازدواج و مادر شدن مدیر یکی از شرکت های بزرگ روابط عمومی بود، نگذاشت ازدواج با وزیر دارایی از آزادی اش چیزی کم کند

روزنامه ها هم کم وبیش سارا را به حال خود گذاشتند. البته تا روزی که شوهرش به مقام نخست وزیری رسید اولین اظهارنظرها درباره کیف و کفش و لباس بانوی اول بود و بعد اینکه در مقایسه با شری بلر چقدر در کار کشورداری همسرش دخالت خواهد کرد. این انتظار چندان به طول نینجامید. سارا درکنفرانس سالانه حزب کارگر در شهر منچستر به دفاع از کارنامه همسرش پرداخت. براون این روزها به شدت از سوی رقیبان سیاسی زیر فشار است. سارا اما قاطعانه به هیات های شرکت کننده گفت شوهرش همیشه به دنبال منافع بریتانیا بوده است. با این همه به نظر می رسد همسر دومین فرزند کشیش اسکاتلندی روزهای سختی را در پیش دارد. چیزی به انتخابات پارلمانی بریتانیا نمانده و سارا براون باید برای ماندن در خانه شماره 10 تلاش زیادی کند

ملکه ها همواره از جایگاه ویژه ای در سرزمین فراعنه برخوردار بوده اند. تقریباً همه مردم جهان نام کلئوپاترا را شنیده اند و داستان زندگی اش را می دانند. در حفاری های باستانشناسی هم هر جا مومیایی فرعونی یافت می شود، ملکه ای در کنارش وجود دارد. سوزان مبارک را می توان ملکه مصر کنونی دانست. مگر نه این است که شوهرش در 30 سال گذشته فرمانروای بلامنازع سرزمین نیل بوده است؟ مگر تمام ماشین تبلیغاتی حزب حاکم برای زمینه سازی نشاندن پسر او بر صندلی ریاست جمهوری بسیج نشده اند؟

سوزان مبارک در سال 1941 از مادری پرستار و اهل ولز و پدری مصری و پزشک متولد شد. او در دانشگاه آمریکایی قاهره در رشته علوم سیاسی و علوم اجتماعی تحصیل کرده است. سوزان دو پسر دارد؛ علاء و جمال. رسانه های دولتی مصر تلاش می کنند اینگونه القا کنند که تنها آنها او را «مامان» صدا نمی زنند. آنها به تناوب از خدمات بشردوستانه و تلاش های «مامان سوزان» برای بهبود شرایط زندگی زنان و کودکان مصری سخن می گویند. سوزان مبارک در عرصه بین المللی نیز فعال است. در آبان ماه گذشته ریاست اجلاس «بانوان نخست» کشورهای غیرمتعهد را برعهده داشت. همچنین نهادی به نام «سازمان زنان عرب» راه اندازی و همسران سران 15 کشور را درگیر این پروژه کرده است. آیا همه اینها برای بهبود چهره «خاندان مبارک» و رساندن جمال به صندلی ریاست جمهوری کافی است. باید یک سال دیگر (زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری) صبر کرد