ساعت ۴ صبح از خواب بیدار می‌شوید و می‌خواهید برای آب خوردن به آشپزخانه بروید، در بین راه Email های خود را چک می‌کنید.
تصمیم می‌گیرید یکی دو سالی بیشتر در دانشگاه باشید، فقط بخاطر دسترسی رایگان به اینترنت. اگر یک روز نشوید احساس می‌کنید چیزی کم دارید، روزهای تعطیل و حتی روزهای معمولی روزتان را با چت آغاز می کنید و به پایان می برید... بله ، شما معتادید!
تا چند سال پیش پرسیدن این سوال که آیا امکان دارد کسی به استفاده از اینترنت معتاد شود، سوالی عجیب بود اما اکنون اعتیاد به اینترنت به یک واژه آشنا تبدیل شده است.
از سال ۱۹۹۵ میلادی روانپزشکی بنام گلد برگ ، اعتیاد جدیدی را کشف کرد او با مردمی روبرو می‌شد که برای دیدن مونیتور کامپیوترشان،خانواده‌را‌رها کرده‌اند ، این‌ها در بسیاری‌از‌مواقع‌ترجیح می‌دادند وقت خود را با کامپیوتر و در سایت‌های مختلف اینترنت بگذرانند. گلدبرگ این اعتیاد جدید را کشف کرد و بتدریج سایر محققان جنبه‌های دیگر این اعتیاد را شناسائی کردند.
اعتیاد به اینترنت در یک برداشت کلی به استفاده مستمر از اینترنت اطلاق می‌شود و امکان دارد دامنه نتایج آن به کم خوابی، به خطر افتادن موقعیت شغلی و دگرگونی در روابط خانوادگی و اجتماعی منجر شود.
● بازی با کلمات
واژه‌های استفاده و استفاده از اینترنت واژه‌هایی هستند که هنوز هم در میان محققان مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند. البته از آنجا که تحقیق در زمینه اعتیاد اینترنتی هنوز مراحل آغازین خود را طی می‌کند، به همین خاطر، شاهد تفسیرهای متفاوتی از استفاده اعتیادی اینترنت، اهمیت و شرایط آن هستیم. امروزه روانشناسان حتی مطمئن نیستند که اسم این پدیده را چه بگذارند. برخی از آنها ترجیح می‌دهند به جای واژه ، از واژه استفاده کنند. چراکه هستند افراد زیادی که ساعت‌ها با کامپیوتر کار کرده و به آن وابسته‌اند، اما اصلاً، به اینترنت حتی فکر نمی‌کنند. حتی بسیاری از روانشناسان در این مسئله تردید دارند که آیا واژه برای توصیف زمانی که مردم وقت زیادی را صرف استفاده از اینترنت می‌کنند، واژه مناسبی است.به هر حال واژه را هر چه که بنامیم این واقعیتی‌است که وجود دارد.
● علائم اعتیاد اینترنتی
مانند تمامی انواع دیگر اعتیادها، اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی روانی ـ اجتماعی با مشخصه‌هایی چون تحمل (نیاز به افزایش زمان لازم برای کسب مطلوبیت برابر با زمان های اولیه استفاده)، علائم کناره‌گیری (به‌ویژه رعشه و ارتعاش، اضطراب، بی‌حوصلگی)، اختلالات عاطفی (افسردگی، تندخویی و بدخلقی)، و ازهم گسیختگی روابط و مناسبات اجتماعی (کاهش و یا فقدان روابط اجتماعی به لحاظ کمی یا کیفی) است.
علائم اعتیاد اینترنتی عبارتند از: مشکلات میان فردی و یا مشکلات در هنگام کار یا مطالعه، نادیده گرفتن مسئولیت‌های مربوط به دوستان، خانواده، کار و یا مسئولیت های فردی، کناره‌گیری پس از دست کشیدن از اینترنت، کج خلقی هنگام تلاش برای دست کشیدن از اینترنت، آن‌لاین ماندن بیش از زمان برنامه‌ریزی شده، دروغ گفتن یا مخفی نگهداشتن زمان واقعی کار با اینترنت از نظر دوستان یا خانواده، تغییر در سبک زندگی به منظور گذران وقت بیشتر با اینترنت، کاهش فعالیت فیزیکی، بی‌توجهی به سلامت شخصی و بی‌خوابی یا کم خوابی و یا تغییر در الگوی خواب به منظور گذران وقت در اینترنت.از طرفی، افراد در صورت استفاده از اینترنت، نه تنها رفتارهایی متفاوت با الگوهای رایج در جامعه از خود نشان می‌دهند، بلکه نوع تفکرشان نیز با اکثریت افراد جامعه، متفاوت می‌شود. این افراد اندیشه‌های وسواسی راجع به اینترنت دارند، کنترل چندانی بر وسواس و انگیزه‌های اینترنتی‌شان نداشته و حتی فکر می‌کنند، اینترنت تنها دوست آنهاست. همچنین، این‌گونه افراد فکر می‌کنند که اینترنت تنها جایی است که آنها در آن، احساس خوبی نسبت به خود و جهان اطراف دارند.
● وسواس های فکری- عملی
یکی از آسیب‌های روانی اینترنت به وجود آمدن وسواس است. از ویژگی های برجسته وسواس، عدم توانایی مهار رفتارها یا اندیشه های خاص است.
برای مثال فردی که وسواس شست وشو دارد، نمی تواند میل به شست وشو را کنترل کند و گاهی تا ساعت‌ها‌مشغول‌شستن دست‌ها می‌شود.
اگر از فرد وسواسی بخواهیم عمل یا فکر وسواسی‌اش را کنار بگذارد دچار اضطراب شدیدی خواهد شد.این اختلال را می‌توان در بررسی کردن‌های پی در پی پست الکترونیک (وسواس عملی) یا دل نگرانی از
Online
نشدن یک دوست (وسواس فکری) مشاهده کرد.
● هرزه نگاری
امروزه، به روز شدن فن آوری‌ها با سرعت زیادی صورت می‌پذیرد. در این میان اینترنت نه تنها توانسته در مدتی کوتاه عادت‌های خرید کردن، داده‌پردازی، تجارت و به طور کلی سطح زندگی ما را دچار دگرگونی کند بلکه، اصول و باورهای اخلاقی و حتی رفتار جنسی ما را هم دستخوش تغییر کرده است.
اگرچه هرزه نگاری یک کژکاری جنسی با تاریخچه طولانی است اما اینترنت اقدام به آن را آسان تر ساخته است. این کژکاری اغلب خود سرآغازی جهت ابتلا به سایر اختلال‌های جنسی مانند آزارگری، آزارخواهی، همجنس گرایی و... شناخته می شود.
● آزارگری
شاید کسانی را دیده باشید که همیشه در اینترنت در حال پرسه زدن هستند تا دیگران را آزار دهند. مثلاً با هک کردن . آزارگری را شاید بتوان رفتار ضداجتماعی در دنیای مجازی نام نهاد. آیا تا به حال به واژه-
SPAM
هرزنامه- که مثل مور و ملخ از دیوار صندوق های پست الکترونیکی بالا می روند برخورد کرده اید؟
SPAM
ها را امروزه اغلب اهالی دهکده جهانی به عنوان یک مزاحم می شناسند. حال اگر فردی مثل یک هرزنامه مزاحم خلوت شما در دنیای مجازی شود، در واقع به آزارگری پرداخته است.
● یک چهارم معتاد
بنا بر گفته دکتر سعید معیدفر رییس انجمن جامعه‌شناسان ایران ۲۴/۳ درصد یعنی نزدیک به یک چهارم کاربران اینترنت در تهران اعتیاد به اینترنت دارند و این میزان بین سنین ۱۵ تا ۱۸ سال در مقایسه با سایر سنین بیشتر است به گفته دکتر معیدفر، بازدهی پایین، تا‡خیر در رسیدن به محل کار، عدم تحرک جسمی و چاقی، دردهای ناشی از استفاده از کامپیوتر مثل درد چشم و مفاصل، از جمله مواردی هستند که مسئله اعتیاد اینترنتی را مهم جلوه می دهند.
وی معتقد است بر اساس پژوهش‌های انجام شده بین مسوِولیت پذیری و اعتیاد به اینترنت رابطه معنی داری وجود دارد. یعنی هر چه اعتیاد به اینترنت بیشتر باشد، مسئولیت پذیری اجتماعی کمتر است.
● هفت معیار اعتیاد
انجمن روانپزشکی آمریکا برای شناخت اعتیاد اینترنتی و افرادی که به استفاده مفرط از اینترنت معتادند، معیارهایی را مشخص کرده است که طبق آن، چنانچه بخواهیم فردی را معتاد به اینترنت بنامیم، باید حداقل سه مورد از معیارهای هفتگانه زیر، در طول یک دوره ۱۲ماهه (یک ساله) در وی دیده شود. معیارهای پیشنهادی این انجمن شامل ۷ مورد به شرح زیر است:
۱. تحمل. این معیار به معنای صرف زمان بیشتری برای اینترنت به منظور رسیدن به رضایت است.
در این شرایط، با وجود صرف همان میزان وقت، میزان رضایتمندی کاربر کمتر است و نیاز به زمان بیشتری دارد تا به همان درجه از رضایت قبلی برسد.
۲. وجود دو یا چند علامت کناره‌گیری در طی دو روز در ماه که بعد از کاهش و یا ترک مداوم استفاده از اینترنت حاصل می‌شود. این مسئله باید موجب بروز دردها و رنج‌ها و یا اختلالاتی در عملکرد اجتماعی، فردی و یا آموزشی شود.
۳. از اینترنت به منظور تخفیف و یا اجتناب از علائم کناره‌گیری استفاده شود.
۴. از اینترنت، اغلب در دوره‌های زمانی پیش از آنچه که در ابتدا مدنظر بود، استفاده‌شود.
۵. حجم قابل توجهی از وقت، صرف فعالیت‌های مربوط به کاربری اینترنتی (برای مثال، کتاب‌های اینترنتی، یافتن جستجوگرهای جدید وب، جست‌و جوی فروشندگان اینترنتی و جز این‌ها) شود.
۶. به‌خاطر استفاده از اینترنت، از فعالیت‌های مهم اجتماعی، شغلی و یا تفریحی دست کشیده و یا کاسته شود.
۷. فرد به‌دلیل استفاده مفرط از اینترنت، خطر فقدان روابط مهم، شغل، و فرصت‌های آموزشی و شغلی را بپذیرد.
● برای درمان چه کنیم
روان‌پزشکان معتقدند که در صورت بروز علائم اعتیاد به اینترنت، منع کامل دسترسی به اینترنت نیاز نیست و توصیه هم نمی شود. اما باید تمهیداتی اندیشیده شود تا در نهایت به کاهش این دسترسی تا مرز اعتدال منجر شود. برای مثال استفاده فرد از ۸ ساعت در روز به یک ساعت کاهش یابد. قدم بعدی یافتن جایگزین مناسب برای اینترنت است. بازگشت به گذشته و مقایسه آن با حال نشان خواهد داد که کدام فعالیت خانوادگی و اجتماعی و شخصی مانند گذراندن وقت با همسر و فرزندان، دوستان، ورزش، مطالعه و خواب جای خود را با اینترنت تعویض کرده‌اند.
شناخت نقاط ضعف و قدرت هر شخص جهت ترک اعتیاد کاملاً به آمادگی روحی وابسته است و مراجعه به پزشک و در میان نهادن مشکلات شخصی و خانوادگی با وی کاملاً ضروری به نظر می‌رسد و نباید از آن غفلت کرد.
