"کشف یک رایانهی ۲۰۰۰ ساله متعلق به یونانیان باستان"
دستگاه آنتیکیتِرا Antikythera یک وسیلهی مکانیکی ۲۰۰۰ ساله است که برای محاسبهی موقعیت خورشید، ماه، سیارات و تاریخ مسابقات المپیک باستانی استفادهمیشد. این وسیله در یک کشتی غرقشده در یونان در سال ۱۹۰۰ میلادی کشفشد. (antikythera-mechanism.gr/)
در اوایل سالهای ۱۹۰۰ میلادی، غواصانی که در منطقهی آنتیکیتِرا، منطقهای میان کِرِت و یونان به دنبال اسفنجهای دریایی بودند، با یکی از اسرارآمیزترین کشفهایی که جهان به خود دیده، روبهروشدند- دستگاه آنتیکیتِرا.
این دستگاه در یک کشتی رومی که بین سالهای ۶۰ و ۸۰ قبل از میلاد مسیح غرقشدهبود، یافتشد. گفتهمیشود که این کشتی در حال عبور از شبه جزیرهی آناتولی ( آسیای صغیر) که اکنون با نام ترکیه شناختهمیشود، بوده و برخی از زیباترین آثار هنری زمان خود را حملمیکردهاست. غواصان در این کشتی بیش از ۲۰۰ کوزه یا گلدانهای سفالین را که باوجود گذر زمان هنوز سالم ماندهبودند، یافتند.
دانشمندان بعد از کشف این دستگاه به مدت ۵۰ سال نتوانستند چیز زیادی دربارهی آن بیایند تا اینکه باستانشناسان استرالیایی با استفاده از اشعهی ایکس به کاربرد واقعی آن پیبردند. با این وجود به دلیل دانش محدود آن زمان، کاربرد واقعی آن تا دههها بعد شناختهنشد.
در سال ۲۰۰۵ سرانجام با استفاده از نرمافزارهای پیچیده و تکنولوژی پیشرفته معلومشد که این وسیله یک دستگاه نجومی است که کاربرد آن تعیین موقعیت شخص در دریا و ترسیم محل ستارهها در آسمان بودهاست.
همچنین متوجهشدند که این دستگاه یک وسیلهی طالعبینی و ستارهشناسی است که با تنظیم آن برای یک روز خاص مثل تاریخ تولد فرد، میتوان چگونگی قرارگیری ستارهها و سیارات را برای شخص موردنظر مشخصکرد. اگر از آن به عنوان یک گاهشمار استفادهشود میتوان از طریق الگوی حرکت سیارات در طول دهها سال آیندهی فرد را پیشبینیکرد.
همچنین این وسیله میتوانست وضعیت ماه، خسوف و موقعیتهای ماه و خورشید را در سالهای پیش رو پیشبینیکند. بعدها مشخصشد که این وسیله قادربوده حرکت سیارات را پیشگوییکند و برای برنامهریزی جشنوارهها و مسابقات در دوران باستان استفادهمیشده است.
بهگفتهی ماتیاس باتِت مدیر بخش تحقیقات و توسعهی شرکت ساعتسازی سوئیسی هابلِت Hublot : “این دستگاه دارای ویژگیهای مبتکرانه و خلاقانهای است که در صنعت ساعتسازی معاصر دیدهنمیشود. باتِت قصددارد مدل کوچکتری از این دستگاه را که به اندازهی یک ساعت مچی است، ازنوبسازد.
در مجموع در دستگاه آنتیکیتِرا حدود ۳۰ چرخدنده با قطعات بههممرتبط بسیار پیچیده و ظریف وجوددارد. با این وجود محققان هنوز نتوانستهاند سازندهی این وسیله و هدف واقعی ساخت آن را شناساییکنند.
دستگاه آنتیکیتِرا بههمراه دیگر قطعات هنری کشفشده در این کشتی، در نمایشگاهی به نام “بقایای کشتی غرقشدهی آنتیکیتِرا: کشتی، گنجینهها، اجزاء آن” در موزهی ملی باستانشناسی در آتنِ یونان در معرضنمایشقرارگرفت.
مدل شبیهسازیشده از دستگاه آنتیکیتِرای ۲۰۰۰ ساله. (antikythera-mechanism.gr/)
تصویر، مدلی از دستگاه آنتیکیتِرا را نشانمیدهد که در نمایشگاه دانش فنآوری یونان باستان در آتن به معرض نمایش گذاشتهشد. این دستگاه یکی از یافتههای منحصربهفرد و پیچیدهای است که از زمان یونان باستان سالمماندهاست. (لوسیا گولیاماکی/AFP/Getty Images)
