■ خالق رمان صد سال تنهایی نتوانست صد ساله شود بخش عمومی

ماجرای مشتی که مارکز از یوسا خورد


اگر بخواهیم سه نویسنده‌ی بزرگ معاصر را نام ببریم، مسلماً دو تن از آن‌ها «گابریل گارسیا مارکز» و «ماریو بارگاس یوسا» هستند که هر دو از اسطوره‌های آمریکای جنوبی به شمار می‌آیند. سرنوشت این دو مهره‌ی ارزشمند عرصه‌ی فرهنگی که هر دو افتخار به دست آوردنِ نوبل ادبیات را هم در کارنامه‌ی حرفه‌ای‌شان دارند، ‌ با دوستی نزدیک و هم‌اتاقی شدن آغاز شد؛ اما در نیمه‌های راه به نزاعی جنجالی در رسانه‌ها رسید.
حال که چند روز از درگذشت گابوی ۸۷ساله می‌گذرد‌، این دعوا را که مارکز در آن به «خیانت» متهم شد، بارخوانی می‌کنیم.

سال ۱۹۷۶ بود که این دو برنده‌ی نوبل ادبیات در برنامه‌ای که برای نمایش مستندی درباره‌‌ی نجات‌یافتگان سانحه‌ی هوایی کوه‌های آند در مکزیکوسیتی برپا شده بود، با یکدیگر دیدار کردند.
گفته می‌شود «پاتریشیا»، همسر دوم و دخترخاله‌ی یوسا میان این دو دوست نشسته بود که ناگهان نویسنده‌ی پرویی رو به مارکز گفت: «خائن!» و مشتی را با دست راست، پای چشم چپ او خواباند.
در آن زمان، مارکز ۴۸ساله و برنده‌ی نوبل ادبیات بود و یوسا که ۹ سال از او کوچک‌تر بود، ۲۸ سال بعد توانست این جایزه‌ی مهم جهانی را دریافت کند.

برخی معتقدند این اختلاف ریشه در سیاست داشته و یوسا در آن روز‌ها اندک‌اندک از حزب چپ‌گرا به سوی کاپیتالیست‌ها تمایل پیدا کرده بود.
گارسیا مارکز که همیشه به ثبت لحظات مهم زندگی علاقه نشان می‌داد‌، پس از مشت خوردن از یوسا، از دوستی کلمبیایی خواست تا از چشم کبودش عکس بگیرد‌؛ تصویری که روی جلد مجله «لاجورنادا»ی مکزیک نقش بست.
عکاس این صحنه، بعد‌ها در سال ۲۰۱۳ در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی «ال تیمپو» گفت: خیلی تلاش کردم برای گرفتن عکس مارکز با چشم کبودشده‌اش از او لبخندی بگیرم. لبخندی آنی روی صورتِ ازشکل‌درآمده‌ی گارسیا مارکز بود که بیش‌تر ناراحت و افسرده به نظر می‌آمد.

نویسنده‌ی «گفت‌وگو در کاتدرال» در ژوئن ۲۰۰۷ که به اکوادور سفر کرده بود، در جمع خبرنگاران گفت: من و گارسیا مارکز به یک توافق تاکتیکی رسیده‌ایم: درباره‌ی خودمان حرف نمی‌زنیم تا زندگی‌نامه‌نویسان بی‌کار نشوند.
وی سپس با حالتی طنزآمیز افزود: گذاشته‌ایم خودشان بفهمند‌، خودشان کشف کنند چه اتفاقی افتاده است.
در همین سفر بود که یوسا در پاسخ پرسشی درباره‌ی ستایش برندگان جایزه‌ی نوبل ادبیات گفت: از دید من، جایزه‌ی نوبل آن‌جا که به نویسندگانی چون «لوییس‌بورخس» یا «ولادمیر ناباکوف» اعطا نشده‌، شکست خورده؛ اما نویسندگان دیگری را مورد تقدیر قرار داده که شایستگی‌اش را داشته‌اند. هیچ تردیدی وجود ندارد که نویسنده‌ا‌ی همچون «داریو فو» لیاقتش را داشت و «گارسیا مارکز» شایسته‌ی‌ دریافت آن بود.

یوسا در ماه مارس‌‌ همان سال در مصاحبه‌ای تلویزیونی که در خانه‌ی خود در لیما انجام داد، اذعان داشت، طی سال‌های متمادی بار‌ها شاهکار گارسیا مارکز، «صد سال تنهایی» را خوانده است.
اگرچه رابطه‌ی‌ این دو دوست قدیمی پس از آن دعوای جنجالی به سردی و سکوت رسید، یوسا در نوشتاری‌ دیباچه‌مانند که به‌مناسبت چهلمین سالگرد انتشار «صد سال تنهایی» به چاپ رسید، نوشت: «صد سال تنهایی» یک رمان کامل و همگام با آثاری است که با جاه‌طلبی دیوانه‌وار آفریده شده‌اند و واقعیت را شانه‌به‌شانه به هماوردی و نبرد می‌طلبند ... این کتاب یکی از نمونه‌های کم‌یاب اثری معاصر است که همه می‌توانند آن را دریابند و از آن لذت ببرند.»

به گزارش «هافینگتون‌پست»‌، پنج‌شنبه‌ی گذشته واپسین روز زندگی گابریل گارسیا مارکز بود و خبر درگذشتِ او شوک عظیمی را به جامعه‌ی فرهنگی جهان وارد کرد. از سراسر جهان پیام‌های تسلیتِ بزرگان عرصه‌های فرهنگ و هنر و سیاست در رسانه‌ها منتشر می‌شد و در این میان، دوست قدیمی و همتای پرویی گابو هم ابراز تأسفِ خود را با صدایی لرزان به گوش اهل کتاب رساند: «نویسنده‌ای بزرگ درگذشته است. آثار او محبوبیت و اعتبار گسترده‌ای را برای ادبیات اسپانیولی‌زبان به ارمغان آورد. رمان‌های او ماندگار خواهند شد و همچنان در سرتاسر جهان خوانندگان را مجذوب خواهند کرد.»


برگرفته از :
وبگاه رسمی بنیاد «شهرکتاب»
http://bookcity.org