■ حمام تاریخی عدل در استان اردبیل بخش معماری

 

این حمام در مرکز خیاو و در خیابان جنت ‌سرا در زمینی به مساحت 600 متر مربع واقع شده است . این حمام در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده و از سبک معماری بسیار جالبی برخوردار می ‌باشد . بنای ساختمان از کف خیابان چند متر پائین تر می باشد و به همین علت ورودی حمام از طریق چند پله به رختکن منتهی می ‌شود . رختکن فضائی است مربعی شکل که بر روی چهار پایه استوار بوده و چهار طاق گنبدی شکل آن را پوشش داده است . از ویژگی ‌های جالب توجه این محوطه وجود چهار گنبد کوچکتر در چهار گوشه رختکن است که بدین ترتیب گنبد اصلی و پایه‌ های آن در داخل محوطه رختکن واقع شده و طرفین آنها باز می‌ باشد . حوض زیبائی نیز وسط رختکن را مزین کرده است . این رختکن از طریق فضای دیگری به داخل گرم ‌خانه راه پیدا می‌ کند و پلان گرم خانه نیز شباهت کامل به پلان رختکن دارد . در قسمت جنوب شرقی گرمخانه ، خزینه حمام قرار گرفته که متاسفانه قسمتی از آن بدلیل احداث دوش ار بین رفته است . در طرف راست درب ورودی حمام ، فضای باریک و بلندی واقع شده که در امتداد طول حمام به قسمت جنوب شرقی منتهی راه دارد و در طرف چپ درب ورودی نیز فضای دیگری وجود دارد که از طریق راهرو کوچکی به رختکن منتهی می‌ شود .


حمام تاریخی عدل مشکین شهر ، استان اردبیل در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید .
به عقیده کارشناسان میراث فرهنگی این حمام از معماری قابل توجه و منحصر بفردی برخوردار بوده و دارای دو سالن مجزاست که هر سالن روی چهار طاق گنبدی شکل استوار شده است.


سالن رختکن و وجود چهارگنبد کوچکتر درچهار گوشه رختکن را از ویژگی های این حمام است گنبد اصلی و پایه ‌های آن در داخل محوطه رختکن واقع شده و حوض زیبایی وسط رختکن را مزین کرده است .
پلان گرمخانه نیز شباهت کامل به پلان رختکن داشته ، اما قسمت خزینه آن به دلیل احداث دوش از بین رفته است .


هم اکنون به رغم برخی اقدامات انجام شده برای جلوگیری از تخریب این بنا بخشی از این حمام در حال تخریب بوده و بخشی دیگر نیز به محل تخلیه زباله درمانگاه مجاور حمام تبدیل شده است .